سلامی و النتف و الطرف

پژوهشگران متأخر با توجیه تناقضات و اغماضِ ابهامات موجود در منابع ، أخبار ولاه خراسان را به مورخ قرن چهارم هجری ابوعلی حسین بنژ احمد سلّامی بیهقی نسبت داده‌اند که کتابی با عنوان النتف والطرف نیز به وی منسوب است. تا‌کنون هیچ یک از این دو اثر به دست نیامده است. پژوهش حاضر به بررسی انتساب النتف و الطرف به ابوعلی سلّامی اختصاص دارد تا در پرتو آن برخی از کاستی‌های تحقیقات جدید برطرف شود. همچنین برای معرفی النتف و الطرف مستخرجاتی از این کتاب‌‌ ، مذکور در منابع ادوار بعد ، ارائه می‌کند. یافته‌های این پژوهش دلالت بر آن دارد که کتاب جُنگ گونه‌ی‌ النتف والطرف تا سده‌ی ششم هجری شناخته شده و مورد استناد بود ، اما انتساب آن به سلّامی در همه‌ی منابع تأیید نمی‌شود. افزون آن که مؤلفان شیعی در قرون میانی ، با وجود بهره گرفتن از هر دو اثر پیش‌گفته ، از ابو عبدالله سلامی به عنوان نویسنده‌ی النتف و الطرف نام برده‌اند. بعید نیست که مؤلف اخیر همان ابوالحسن عبدالله بن موسی سلامی اخباری (374ه.ق)‌باشد که آثاری در نوادر و تواریخ حکام داشته است. چنین می‌‌نماید که تشابه در نسبت و زمینه‌ی آثار و نیز هم عصری این نویسندگان ، موجب انتساب النتف و الطرف به ابوعلی سلّامی شده باشد. این شواهد موجب تردید در قابل اعتماد بودن گزارش‌های منابع و نیز دعاوی پژوهش‌های جدید در باره‌ی مؤلف أخبار ولاهخراسان است.